nrc-next

Door Eva Oude Elferink / 9 maart 2017

Een doodgewoon Indonesisch meisje is nu hoofdverdachte van de moord op de halfbroer van Kim Jong-un. In haar geboortedorp geloven ze dat ze erin is geluisd. Dat vele geld dat ze naar haar vader stuurde? Dat komt eerder van de seksindustrie, roddelt de buurvrouw.

Tussen het beton van kampong Rancasumur, valt het huis van Asria Nur Hasan (56) op. De azuurblauwe tegels voor de deur steken fel af tegen de gele muren met witte kozijnen. De verf is nog niet aangetast door seizoenen van moessonregens, zoals bij veel buren. Het hout is nieuw. Een kostbare verbouwing voor Asria, een tengere man met een vlassig snorretje, die een schamel inkomen verdient door met zijn karretje rond te lopen en specerijen te verkopen.

Allemaal dankzij zijn dochter. De afgelopen jaren stuurde zij met regelmaat geld naar haar ouders. Dat verdiende ze volgens hen als kledingverkoopster op Batam: een klein Indonesisch eiland voor de kust van Singapore. Siti Aisyah, roepnaam Isah, woonde er sinds 2012.

Maar voorlopig kan ze niets meer sturen. Isah zit vast in een vrouwengevangenis in Kajang, Maleisië. Het meisje uit de kampong is de onwaarschijnlijke spil geworden in een internationaal complot dat Azië al weken in zijn greep houdt. Ze wordt verdacht van de moord op Kim Jong-nam, de halfbroer van de leider van Noord-Korea: een bizarre whodunnit met geheim agenten en verboden gif.

Kim Jong-nam overleed vorige maand op het vliegveld van de Maleisische hoofdstad Kuala Lumpur. Op beveiligingsbeelden is te zien hoe hij staat te wachten op zijn vlucht, als twee vrouwen hem vanuit het niets benaderen en iets in zijn gezicht smeren. Hij overlijdt nog geen twintig minuten later. Vergiftigd met VX, een geurloos zenuwgas, concludeert de Maleisische politie na onderzoek. Binnen enkele dagen worden drie mensen gearresteerd. Een van hen is Isah.

Vader Asria wist niet eens dat zijn dochter in Maleisië was. Op blote voeten staat hij in de deuropening en richt zijn handen richting hemel. Hij heeft twee zoons, Isah is zijn enige dochter. Een goede dochter. Gehoorzaam, ze zorgde goed voor haar familie. Op 28 januari zag hij haar voor het laatst, met Chinees Oud en Nieuw. Sindsdien heeft hij haar niet meer gesproken, zegt hij. Hij mist haar. Een ding weet hij zeker: zijn dochter is onschuldig. In de val gelokt.

Grap in televisieprogramma

Het is een echo van Isah’s eigen verhaal, die volgens een van haar twee identiteitskaarten 25 jaar is en volgens de andere 27. Ze dacht deel uit te maken van een televisieprogramma, verklaarde ze kort na haar arrestatie tegenover de tweede man van de Indonesische ambassade. Ze zou omgerekend 85 euro hebben gekregen van ‘Japans of Koreaans uitziende mannen’ om bij wijze van grap een goedje op de voor haar onbekende Kim Jong-nam te smeren. Het leek op babyolie, zei ze. De Vietnamese Doan Thi Houng (28) – die vanwege de tekst op haar T-shirt het ‘LOL-meisje’ werd genoemd en eveneens uit een arm boerendorp komt – kwam met een soortgelijke verklaring.

De Maleisische politie spreekt dat tegen. De twee vrouwen zouden zijn gerekruteerd voor een aanval die volgens de Zuid-Koreaanse autoriteiten in opdracht van Pyongyang werd uitgevoerd. Ze zouden bovendien hebben geweten dat het goedje giftig was en de aanval hebben geoefend. Waarop de politie die informatie baseert, is onduidelijk. De twee zijn inmiddels aangeklaagd voor moord en samenzwering. Beide vrouwen hangt de doodstraf boven het hoofd.

Still meisje

In kampong Rancasumur, zo’n twee uur rijden van Jakarta, kunnen ze het nauwelijks geloven. Buurthoofd Samsuri dacht eerst dat het een vergissing was, zegt hij, de slaap nog in zijn ogen van het middagdutje waaruit hij is gewekt. Tot Isah’s foto op tv werd getoond. De grote ogen, het ronde gezicht. De huid witter dan toen ze hier nog woonde, maar toch: dit is het stille meisje van een paar huizen verderop. Noord-Korea? Hij had nog nooit van het land gehoord.

Zo’n 250 families wonen in zijn dorp, dat grenst aan de stad Serang. Werk is er weinig. Wie niet op de rijstvelden terecht kan, moet hopen op een baan bij minisupermarkt Indomaret. Isah vertrok en ging naar Jakarta – niet als enige. Ze kwam er in 2008 terecht in een kledingfabriekje aan huis in een jalan tikus, een van de vele rattensteegjes, in het noorden van Jakarta. Ze trouwde met de zoon van de baas en trok bij de familie in.

Ook daar viel ze weinig op, vertellen haar vroegere buren. Ze kwam het huis zelden uit, alleen voor boodschappen of om te bidden in de kleine moskee om de hoek. Na hun scheiding in 2012 bleef het zoontje dat ze kreeg bij haar schoonouders in Jakarta, zelf vertrok ze naar Batam. Tegen een Australische journalist zei haar schoonvader dat ze hen regelmatig opzocht en geld stuurde. Voor het laatst op 28 januari, op doorreis naar Batam. Kort daarna vloog ze naar Maleisië, waar ze volgens lokale media aan de slag ging in een massagesalon. Weer een paar dagen later stond ze op de luchthaven van Kuala Lumpur, waar ze zich op Kim Jong-nam wierp.

Bloeiende seksindustrie

Maar een geheim agent? In kampung Rancasumur wil dat er moeilijk in. Dit is een meisje dat vanwege geldgebrek alleen naar de dorpsbasisschool ging, zeggen buren. Van de berichten dat ze Engels zou spreken, of zelfs Koreaans, wordt hier weinig geloofd. Er werd wel geroddeld over het geld dat ze vanaf Batam naar haar ouders stuurde, fluistert een buurvrouw samenzweerderig. Dat was veel, voor een simpele kledingverkoopster. Maar de verklaring daarvoor werd eerder gezocht in de bloeiende seksindustrie die óók op Batam te vinden is.

„Dit is een les voor onze kinderen”, zegt Mulyadi, zelf een leraar, terwijl hij een trek van zijn sigaret neemt. „Kennis en een opleiding hebben, zijn belangrijk.” Zou ze begrepen hebben waar ze ‘ja’ tegen zei? In het gezamenlijke gebed op dinsdagavond, wordt sinds de moord voor Isah gebeden. Dat ze maar niet te zwaar mag worden gestraft, was het eerst. Dat ze maar niet wordt gedood, is het nu.

Terug in de deuropening is Isah’s vader wel klaar met het bezoek. Hij is moe. Het is nu in Gods handen, zegt hij terwijl hij naar boven staart. „God helpt goede mensen, dus hij zal Isah ook helpen.”

Contact

Wil je in contact met Eva komen? Stuur haar dan een bericht en ze zal z.s.m. reageren.

Not readable? Change text. captcha txt