Opnieuw gingen demonstranten de straat op om te pleiten voor de arrestatie van gouverneur Ahok. Het aantal demonstranten neemt af, maar de discussie rondom religie en politiek verscherpt.
Tussen het prikkeldraad dat de weg naar het presidentieel paleis in Jakarta verspert, worden zakjes kroepoek doorgegeven. Demonstratie of niet, er moet wel gegeten worden. Ook door de honderden politieagenten die wachten tot er iets gaat gebeuren.
De stad zette zich vooraf schrap. Conservatieve islamitische groepen kondigden deze week aan na het vrijdagmiddaggebed opnieuw massaal te demonstreren tegen gouverneur Basuki ‘Ahok’ Tjahaja Purnama. Ahok, die over drie weken hoopt te worden herkozen, staat momenteel terecht voor blasfemie. Hij zou tijdens een campagnebijeenkomst de Koran hebben beledigd. Moslimhardliners, bij wie de Ahok vanwege zijn religie (Christen) en afkomst (etnisch Chinees) sowieso al niet goed ligt, eisen sindsdien zijn vertrek.
Een massademonstratie begin november, waar naar schatting zo’n 150.000 tot 200.000 mensen op afkwamen, liep nog uit op een knokpartij. Politieagenten sloegen op de vlucht, waterkanonnen en traangas moesten worden ingezet. Er viel een dode en minstens honderd gewonden. Sindsdien hebben de veiligheidsdiensten hun les geleerd. Daaropvolgende demonstraties verliepen zonder grote ongeregeldheden en ook deze vrijdag blijft het rustig. Er wordt gewapperd met vlaggen, gebruld door een luidspreker („Weg met Afhok!”) en af en toe schieten vuisten in de lucht, maar dat is het wel.
Ook de opkomst is wat mager. Volgens de politie, die vaak conservatief schat, hebben zo’n 13.000 mensen zich verzameld in de straat die vanaf de megamoskee Istiqlal richting het paleis loopt. Een schijntje in vergelijking met de 100.000 man die de organisatoren van de islamitische koepelorganisatie FUI vooraf voorspelde. Onder de aanwezigen zijn weinig spraakmakende namen. Wie ook ontbreekt: FUI-leider Muhammad Al Khaththath. Hij werd vrijdagochtend met vier anderen gearresteerd op verdenking van samenzwering.
De demonstranten moeten het eveneens doen zonder Habib Rizieq Shibab, de leider van de knokploeg FPI (Front van de Verdedigers van de Islam) en het radicale gezicht van de anti-Ahokbeweging. De voorman is sinds eind januari zelf het middelpunt geworden van een rechtszaak – vanwege laster – en daar bovenop nog een seksschandaal. Hij houdt zich sindsdien stil.
De afgelopen weken leek daarmee een beetje de angel uit de zaak tegen Ahok, die als een donkere schaduw over de verkiezingen hangt. Bij de eerste stemronde in februari kwam de zittende gouverneur zelfs als winnaar uit de bus, maar hij had niet genoeg stemmen voor een absolute meerderheid. Nu de tweede, finale ronde nadert, laten de hardliners weer van zich horen. Daarbij is de religiekaart nog altijd hun belangrijkste troef: moslims zouden niet op een niet-moslim mogen stemmen.
Een boodschap die ook vrijdag verkapt door de luidspreker klinkt. Al gaat het hier niet over politiek, bezweren de demonstranten. Het gaat hier om gerechtigheid. Ahok moet worden berecht, en vooral: hij moet worden afgezet. „Zestien keer is hij al in de rechtbank verschenen en nog steeds is hij niet schuldig bevonden”, foetert Erusdya (54) die samen met drie vriendinnen – matchende zwarte hijabs, grote zonnebrillen – op een kleedje zit. Dit is alweer hun vierde anti-Ahokdemonstratie. De gouverneur hoort achter tralies, vinden zij. „Maar de regering beschermt hem.”
President Joko ‘Jokowi’ Widodo raakte deze week zelf in opspraak door op te roepen religie en politiek gescheiden te houden. Het leidde tot boze reacties, waaronder van de hoge islamitische Raad van Ulama (MUI): de president zou ‘Westers secularisme’ promoten. Tegelijkertijd keerde de MUI zich tegen de demonstratie van vrijdag. Net als Nadhlatul Ulama en de Muhammadiyah, de twee grootste moslimorganisaties in Indonesië. Zij riepen hun leden op niet te gaan.
Volgens Abdul Mu’ti, een van de leiders van Muhammadiyah, is de demonstratie wel degelijk politiek, zo zei hij tegenover persbureau Antara. MUI-voorman Maruf Amin noemde de demonstratie op zijn beurt „overbodig”. Wacht nou eerst de uitspraak van de rechter af, was zijn boodschap. Die volgt naar verwachting pas in mei. Ná de verkiezingen. Daar moeten de paar duizend man die wel naar de demonstratie zijn gekomen niet aan denken. „Copot Copot Ahok” galmt het over straat. “Verdrijf Ahok.”
