Door Eva Oude Elferink / 16 november 2013
Twintigers hebben last van te veel mogelijkheden en te veel onzekerheden, zeggen ze zelf. Het trainingsprogramma Your Lab moet hen wapenen tegen de chronische onrust. Eva Oude Elferink (25) toont zich een betrokken proefkonijn.
Confettigeneratie, Generatie Y, Crisiskinderen. De afgelopen jaren hebben wij – iedereen geboren tussen 1982 en 1995 – de nodige labels opgeplakt gekregen. We zijn verwend, verward en geobsedeerd door het opbouwen van een interessant cv, ons aantal facebookvrienden en twittervolgers.
Hoewel zo’n label als confettikinderen niet erg vleiend klinkt, zit er wel iets in. Kiezen uit de vele mogelijkheden was al moeilijk, maar door de crisis is de beklemming alleen maar toegenomen: we zijn net zo bang om geen contract binnen te slepen als om een baan op te zeggen. We durven helemaal niet meer te kiezen. We willen alles en doen zo veel mogelijk.
Het was tijdens een etentje dat ik voor het eerst hoorde over Your Lab. Vriendin P. had kort daarvoor haar baan opgezegd, omdat de uitdaging er na een jaar zo’n beetje af was. Nog jong, 24 jaar. Ze had besloten dat dit een goed moment was om uit te vinden welke kant ze nu écht op wilde. Terwijl de schalen eten over tafel schoven, vertelde ze hoe ze de afgelopen paar dagen te midden van vijftien vreemden het licht had gezien.
Of, nou ja, het licht. Ze was in ieder geval erg onder de indruk van het trainingsprogramma dat ze op dat moment volgde. Het meest concreet was de leeftijdsaanduiding: Your Lab is speciaal voor twintigers. Wat het verder inhield, viel niet zomaar uit te leggen, zei ze. ‘Je moet het meemaken.’ Het was iets met meditatie, ademhaling. Tai chi kwam voorbij. ‘Zie het als een veilige bubbel waarin je een paar dagen op zelfonderzoek gaat.’
Ik voel me meestal wat ongemakkelijk bij dat soort verlicht gedoe, maar het had P. echt geholpen. Net als alle vrienden en vage kennissen die de training ook hadden gevolgd: de een maakte een carrièreswitch (van consultant naar kapitein op een zeilschip in de Caraïben), een ander begon een bedrijf. Stuk voor stuk waren ze om. Dan wordt een mens toch nieuwsgierig.
De man achter Your Lab is bijna twee meter lang en heeft grijze plukken in zijn bruine baard. Hij heet André Platteel (44) en was ooit een geslaagde marketeer. Veel geld, een groot grachtenpand, schreef ooit een dik marketingboek. ‘En toen, boem.’ Tijdens een presentatie voor hoge piefen viel hij (toen 29) flauw. Angstaanvallen volgden, en ernstige vermoeidheid. Het verdriet over de dood van zijn moeder en broertje bleek onverwerkt en als een boemerang te zijn teruggekeerd.
Na die vergadering volgde zeven jaar ‘niets’, dat wil zeggen veel zelfreflectie met hulp van artsen, psychotherapie, kruiden, sporten en meditatie. Bijna net zo obsessief als hij jarenlang had gewerkt, probeerde Platteel weer vitaal te worden. Gaandeweg kwam het inzicht. ‘Het gaat niet om een nieuw dieet of om krachtiger worden. Het gaat erom dat er rust en ruimte ontstaat waarin je niet langer continu in gevecht bent met jezelf’, zegt hij nu.
Want dat is wat we doen, vindt de 44-jarige trainer: continu onze positie bevechten. Platteel: ‘Jouw generatie staat onder nog grotere druk dan de mijne. Jullie moeten je weg vinden in een economisch systeem dat ten dode is opgeschreven. Daardoor lopen jullie voortdurend op je tenen. En door alle sociale media wordt de druk om de schijn van succes op te houden alleen maar groter.’
Dus bedacht Platteel een trainingsprogramma waarmee hij twintigers vaardigheden wil bijbrengen die ze niet leren tijdens hun studie, maar die volgens hem wel essentieel zijn. Zoals: durven vertrouwen op je intuïtie. Platteel: ‘Ik noem Your Lab ook wel een uitrustplek. Het is voor sommigen lastig om al die maskers van het dagelijks leven af te doen en zich te realiseren dat hun identiteit niet afhangt van het aantal ‘vind-ik-leuks’ op Facebook.’
Om die intuïtie weer te vinden, trekken in de methode-Platteel groepjes van vijftien tot twintig jongvolwassenen vier dagen met elkaar op en volgen workshops met acteurs als Waldemar Torenstra, autocoureur Robert Doornbos en Thom Bartelse, marketing manager bij ID&T. Een vast programma is er niet. Platteel: ‘Het heet niet voor niets Your Lab. Er is niet één leer, het gaat om je eigen reis.’
Wat dat precies inhoudt, ervaar ik als ik voor de ogen van twintig onbekenden in huilen uitbarst. Terwijl het nog zo mijn vaste voornemen was geweest: Ik Ga Niet Huilen.
Op een donderdagochtend zit ik op de fiets naar mijn eerste bijeenkomst van Your Lab. Grote levensvragen heb ik niet, carrièretwijfels evenmin. Maar als Your Lab iets kan doen aan de chronische onrust die al tijden door mijn lijf giert, is dat het proberen waard.
We zijn met vijftien vrouwen en vijf mannen tussen de 19 en 31 jaar, afkomstig uit Amsterdam, Rotterdam, Utrecht. Sommigen zijn onlangs afgestudeerd, anderen overwegen een andere baan. Niemand weet wat er de komende dagen gaat gebeuren. ‘De vriend die mij dit aanraadde, vond dat ik het zelf maar moest ervaren’, zegt Hidde (28), een voormalig notarieel medewerker uit Amsterdam. ‘Ik dacht: proberen kan geen kwaad.’
Een voorstelrondje blijft ons het eerste uur bespaard. In plaats daarvan wisselen we onze spijkerbroeken om voor joggingbroeken en slaan aan het taikiken’en, volgens Wikipedia een Japanse vechtkunst waarbij het draait om energie. In duo’s bewegen we op sokken door het yogazaaltje, met de handpalmen naar elkaar toe. ‘Voel elkaars energie’, moedigt de grijsharige trainer aan. ‘Val aan, kets af.’
Na dat eerste uur hebben mijn ego en ik ons over de ergste gêne heengezet. Dat geldt ook voor de andere deelnemers, want als we ons alsnog gaan voorstellen aan elkaar, volgen de ontboezemingen elkaar snel op. Alsof we elkaar al jaren kennen, praten we over ouders die plots zijn overleden, depressies en bewijsdrang.
De daaropvolgende dagen neemt die openheid alleen maar toe. Of we nu ‘intrinsiek dansend’ op Afrikaanse drums door de ruimte bewegen of in stilte als groep naar één deelnemer luisteren, we laten ons gaan.
Ik word rustig. Althans, rustiger dan ik in maanden ben geweest. Ook al had ik die eerste dag nog mijn twijfels, omdat de nieuwe inzichten – die sommige teamgenoten al na een paar uur hadden – bij mij niet kwamen. Ook een andere deelneemster bleek ‘een beetje teleurgesteld’, want had meer tips verwacht. Fout. Volgens Platteel moeten we zulke kaders loslaten. ‘Dat brengt alleen maar vernauwing.’
Dus laat ik de rest van het weekend mijn verwachtingen waaien. Ik probeer niet te begrijpen waarom ik, gelegen op een deken, door een ademhalingsoefening over heel mijn lijf begin te trillen. En waarom ik op een stoel ga zitten, tegenover twintig paar vragende ogen; met een hart dat in mijn keel klopt. En waarom ik, als Platteel de stilte doorbreekt met de vraag: ‘Wat heb je te bewijzen?’, zomaar breek.
‘Zie dit als een cadeau aan jezelf’, zegt Milo (31) even later. Hij werkte lange tijd voor een soepwinkelketen in Amsterdam en woont sinds kort weer op zijn geboorte-eiland Texel. Een stap terug, om opnieuw te focussen. ‘Wanneer heb je nou voor het laatst vier dagen aan jezelf besteed?’
Misschien is dat het geheim van Your Lab: aandacht voor jezelf in een veilige omgeving, waarin vreemden onbevooroordeeld naar je luisteren. Zo kan het dat ik, na dat potje huilen, door de zonnige ruimte zwier op muziek van Antony & The Johnsons’ If it be your will en me heel gelukkig voel.
Terug in de gewone wereld is het afkicken. ‘Hou niet vast aan wat je hier hebt ervaren’, waarschuwde Platteel, ‘terugverlangen haalt je aandacht weg van het moment.’ Maar geconfronteerd met deadlines en een gat in mijn bankrekening, is het niet altijd makkelijk om ‘los te laten’ en niet obessief bezig te zijn met later. Maar toch, mijn hart slaat niet meer op tilt als een collega op Facebook een steengoed verhaal heeft geschreven en gebeurt dat toch, dan denk ik aan twintig paar ogen: Wat heb ik te bewijzen?
Burn-out
Van de werkende jongeren tussen de 15 en 25 jaar zegt 1 op de 10 last van vermoeidheid, extreme stress en paniekaanvallen te hebben. Tussen de 26 en 30 jaar krijgt 1 op de 8 te maken met een burn-out, bij laagopgeleiden is dat 1 op de 7 (cijfers CBS en TNO).
Workshops
Meedoen aan Your Lab kost studenten 295 euro. Werkende jongeren betalen 495 euro. Afgelopen jaar zijn daar The Work Edition (voor professionals) en The Master Edition (op basis van de thema’s food, stilte, ademhaling) bijgekomen. En sinds kort: Your Lab voor 55-plussers. Initiatiefnemer André Platteel: ‘We kregen veel reacties van ouders van Your Lab-deelnemers die enthousiast waren geworden door hun verhalen. Zij wilden ook meedoen.’
